Cách phân biệt GDP và GNP
Ngày: 10/11/2023
GNP và GDP là hai chỉ tiêu kinh tế quan trọng, phản ánh mức độ phát triển của một quốc gia. Việc hiểu rõ khái niệm và sự khác biệt giữa hai chỉ tiêu này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về nền kinh tế của một quốc gia. Cùng đọc bài viết dưới đây để Ôn thi sinh viên chỉ cho bạn sự khác biệt nhé!
I. GDP là gì?
1. Khái niệm
- Khái niệm: GDP – Gross Domestic Product là tổng sản phẩm nội địa. Đây là một chỉ tiêu kinh tế quan trọng của mỗi quốc gia; vì nó phản ánh kết quả cuối cùng hoạt động sản xuất của tất cả các thành phần tham gia nền kinh tế.
- Ý nghĩa: Chỉ số GDP được dùng để đánh giá tốc độ tăng trưởng của toàn nền kinh tế mỗi quốc gia; trong thời gian một năm. Dựa vào chỉ số GDP, chúng ta có thể tính được GDP bình quân đầu người bằng cách lấy GDP của năm đó; chia cho số dân hiện đang sinh sống và làm việc tại quốc gia đó.
- Ý nghĩa: Chỉ số GDP được dùng để đánh giá tốc độ tăng trưởng của toàn nền kinh tế mỗi quốc gia; trong thời gian một năm. Dựa vào chỉ số GDP, chúng ta có thể tính được GDP bình quân đầu người bằng cách lấy GDP của năm đó; chia cho số dân hiện đang sinh sống và làm việc tại quốc gia đó.
2. Phân loại
| Tên | Nội dung | Cách tính |
| GDP bình quân đầu người | GDP bình quân đầu người là chỉ tiêu tính dựa trên kết quả sản xuất kinh doanh của bình quân trên đầu người trong một năm | GDP bình quân đầu người của một quốc gia tại một thời điểm được tính bằng cách lấy số liệu GDP của quốc gia chia cho tổng số dân của quốc gia đó. |
| GDP danh nghĩa | GDP danh nghĩa là một chỉ tiêu phản ánh tổng sản phẩm quốc nội GDP và được tính theo giá cả thị trường. | GDP danh nghĩa là chỉ tiêu thể hiện sự thay đổi giá do lạm phát hay tốc độ tăng giá của nền kinh tế. Nếu tất cả mức giá đều có xu hướng tăng hoặc giảm thì GDP danh nghĩa sẽ lớn hơn. |
| GDP thực tế | GDP thực tế là chỉ tiêu dựa trên tổng sản phẩm, dịch vụ trong nước đã điều chỉnh theo tốc độ lạm phát lạm phát. | Trường hợp lạm phát dương, GDP thực tế sẽ thấp hơn GDP danh nghĩa vì GDP thực tế bằng tỉ lệ giữa GDP danh nghĩa và hệ số giảm phát GDP. |
3. Ví dụ thực tế
- Ví dụ 1: Hàng hóa, dịch vụ được tính trong GDP bao gồm: Các loại hàng hoá hữu hình như thực phẩm, xe hơi, quần áo... và cả những dịch vụ vô hình như cắt tóc, khám bệnh, biểu diễn…
- Ví dụ 2: Khi bạn mua một chiếc đĩa CD của một nhóm nhạc mà bạn yêu thích, thì điều này có nghĩa là bạn mua một hàng hoá và giá mua nằm trong GDP. Khi bạn trả tiền để nghe một buổi hoà nhạc, thì có nghĩa là bạn mua một dịch vụ và giá vé cũng nằm trong GDP.
- Ví dụ 2: Khi bạn mua một chiếc đĩa CD của một nhóm nhạc mà bạn yêu thích, thì điều này có nghĩa là bạn mua một hàng hoá và giá mua nằm trong GDP. Khi bạn trả tiền để nghe một buổi hoà nhạc, thì có nghĩa là bạn mua một dịch vụ và giá vé cũng nằm trong GDP.
II. GNP là gì?
1. Khái niệm
- Khái niệm: GNP là viết tắt của Gross National Product, có nghĩa là tổng sản phẩm quốc gia. Nó được hiểu là tổng giá trị của các dịch vụ, sản phẩm cuối cùng mà công dân của một đất nước làm ra ở cả trong và ngoài nước.
- Ý nghĩa: Tổng sản phẩm để tính GNP không phải là sản phẩm trung gian, mà nó là sản phẩm cuối cùng được tiêu thụ trực tiếp bởi người tiêu dùng. GNP được các cơ quan Chính phủ tính toán và chia sẻ dữ liệu lẫn nhau. Nó được công bố theo chu kỳ quý hoặc năm.
- Ý nghĩa: Tổng sản phẩm để tính GNP không phải là sản phẩm trung gian, mà nó là sản phẩm cuối cùng được tiêu thụ trực tiếp bởi người tiêu dùng. GNP được các cơ quan Chính phủ tính toán và chia sẻ dữ liệu lẫn nhau. Nó được công bố theo chu kỳ quý hoặc năm.
2. Phân loại
| Tên | GNP Danh nghĩa | GNP thực tế |
| Ký hiệu | GNPn | GNPr |
| Ý nghĩa | GNPn là chỉ số đo lường tổng sản phẩm/dịch vụ quốc gia được tạo ra trong một thời kỳ nhất định và tính theo mức giá cả hiện tại trên thị trường. | GNPr là chỉ số đo lường tổng sản phẩm/dịch vụ quốc gia được sản xuất ra trong một thời kỳ nhất định nhưng được tính theo một mức giá cố định theo mốc thời gian chọn làm gốc. |
3. Ví dụ thực tế
- Ví dụ 1: Một chiếc lốp xe đạp được bán cho công ty sản xuất xe đạp để sản xuất xe đạp, chiếc lốp xe đó là sản phẩm trung gian và chiếc xe đạp hoàn chỉnh được bán tới tay người tiêu dùng là sản phẩm cuối cùng.
- Ví dụ 2: Một công dân Hàn Quốc đầu tư mở nhà máy sản xuất linh kiện điện tử tại Bắc Giang. Phần lợi nhuận ròng sau thuế từ hoạt động sản xuất của nhà máy sẽ được dùng để tính GNP của Hàn Quốc. Nhà máy đó thuê lao động Việt Nam vào làm việc thì phần tiền lương của người lao động Việt Nam được dùng để tính GNP của Việt Nam, còn phần tiền lương của quản lý người Hàn Quốc làm việc tại nhà máy được dùng để tính GNP của Hàn Quốc.
III. So sánh GDP và GNP
| So sánh | GDP | GNP |
| Tên gọi | Gross Domestic Product – Tổng sản phẩm quốc nội | Gross National Product – Tổng sản phẩm quốc gia |
| Định nghĩa | GDP là toàn bộ giá trị từ các thành phần kinh tế hoạt động trong lãnh thổ một quốc gia tạo ra. Nó bao gồm các thành phần kinh tế trong và ngoài nước hoạt động trên quốc gia đó. | GNP là toàn bộ tài sản do công dân mang nước tịch nước đó sản xuất ra (cả trong và nước ngoài). |
| Phạm vi lãnh thổ | Trong 1 quốc gia/ lãnh thổ | Nhiều quốc gia/ lãnh thổ |
| Công thức tính | GDP = C + I + G + NX(NX: xuất khẩu ròng của nền kinh tế) | GNP = C + I + G + (X – M) +NR |
| Tính ứng dụng | Được quốc gia sử dụng để tính và đánh giá bình quân đầu người. | Được ngân hàng thế giới sử dụng để tính, đánh giá và so sánh GNP của các quốc gia. |
IV. Mối quan hệ giữa GDP và GNP
Mối quan hệ giữa GNP và GDP được phản ánh qua công thức:
GNP = GDP + NIA
Trong đó:
- NIA: Thu nhập ròng từ nước ngoài. NIA được tính bằng công thức sau:
- NIA = Thu nhập ròng từ các yếu tố xuất khẩu – Thu nhập ròng từ các yếu tố nhập khẩu
Ví dụ: Kinh tế Việt Nam năm 2021 có GDP đạt 300 tỷ, thu nhập ròng từ nước ngoài trong năm 2021 là 100 tỷ. Như vậy GNP năm 2021 của Việt Nam được tính bằng: GNP = 300 + 100 = 400 tỷ
Nếu bạn đang gặp khó khăn với các học phần kinh tế học, hãy ghé thăm website Ôn thi sinh viên để cập nhật những tin tức bổ ích và nhận tài liệu, bài giảng full các môn học nhé!
Nếu bạn đang gặp khó khăn với các học phần kinh tế học, hãy ghé thăm website Ôn thi sinh viên để cập nhật những tin tức bổ ích và nhận tài liệu, bài giảng full các môn học nhé!
GNP và GDP là hai chỉ tiêu kinh tế quan trọng, được sử dụng để đánh giá mức độ phát triển của một quốc gia. Tuy nhiên, hai chỉ tiêu này có những điểm khác biệt cơ bản, cần được hiểu rõ để có thể đánh giá một cách chính xác và toàn diện về nền kinh tế của một quốc gia.