Tội phạm là gì? Khái niệm, đặc điểm và phân loại tội phạm
Ngày: 08/05/2024
Tội phạm là hành vi vi phạm mang tính chất nguy hiểm cho xã hội, đi ngược lại với chuẩn mực đạo đức xã hội và trật tự xã hội. Hãy cùng Ôn thi sinh viên tìm hiểu về từng yếu tố nhé!
1. Khái niệm, đặc điểm của tội phạm
a/ Khái niệm
Đ8 BLHS ̣
b/ Đặc điểm của Tội phạm
Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội
_ Tính nguy hiểm cho xã hội là dấu hiệu cơ bản ,quan trọng nhất của tội phạm
_ Hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm là hành vi gây ra hoặc đe dọa gây ra thiệt hại đáng kể cho các quan hệ xã hội được Luật Hình Sự bảo vệ. Đó còn phải là hành vi xác định của con người ,do con người thực hiện và được bộc lộ ra thế giới khách quan dưới hình thức hành động hoặc không hành động.
_ Tính nguy hiểm cho xã hội vừa là căn cứ để phân biệt tội phạm với các vi phạm pháp luật khác ,vừa là cơ sở để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tội phạm giúp cho việc cụ thể hóa trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội 1 cách chính xác.
Tội phạm là hành vi trái pháp luật hình sự
Điều 2 BLHS 1999 quy định : “Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.” Như vật, trong đời sống xã hội nếu có hành vi gây thiệt hại cho xã hội nhưng chưa được quy định trong BLHS thì hành vi đó cũng không bị coi là tội phạm
Tội phạm là hành vi được thực hiện một cách có lỗi ( tính chất lỗi của tội phạm )
_ Lỗi là thái độ ,nhận thức chủ quan của người phạm tội đối với hành vi nguy hiểm mà mình thực hiện và đối với hậu quả của hành vi đó ,thể hiện dưới dạng cố ý hoặc vô ý. Người bị coi là có lỗi khi ở trong điều kiện hoàn cảnh có thể lựa chọn cách xử sự phù hợp với yêu cầu của pháp luật nhưng người đó lại lựa chọn cách xử sự mà pháp luật hình sự cấm.
_ Người thực hiện hành vi nguy hiểm phải có lỗi thì hành vi đó mới bị coi là tội phạm theo Luật hình sự Việt Nam dấu hiệu lỗi là dấu hiệu thuộc mặt chủ quan của tội phạm và bắt buộc phải có đối với mỗi tội phạm.
_ Tính nguy hiểm cho xã hội là dấu hiệu cơ bản ,quan trọng nhất của tội phạm
_ Hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm là hành vi gây ra hoặc đe dọa gây ra thiệt hại đáng kể cho các quan hệ xã hội được Luật Hình Sự bảo vệ. Đó còn phải là hành vi xác định của con người ,do con người thực hiện và được bộc lộ ra thế giới khách quan dưới hình thức hành động hoặc không hành động.
_ Tính nguy hiểm cho xã hội vừa là căn cứ để phân biệt tội phạm với các vi phạm pháp luật khác ,vừa là cơ sở để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tội phạm giúp cho việc cụ thể hóa trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội 1 cách chính xác.
Tội phạm là hành vi trái pháp luật hình sự
Điều 2 BLHS 1999 quy định : “Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự.” Như vật, trong đời sống xã hội nếu có hành vi gây thiệt hại cho xã hội nhưng chưa được quy định trong BLHS thì hành vi đó cũng không bị coi là tội phạm
Tội phạm là hành vi được thực hiện một cách có lỗi ( tính chất lỗi của tội phạm )
_ Lỗi là thái độ ,nhận thức chủ quan của người phạm tội đối với hành vi nguy hiểm mà mình thực hiện và đối với hậu quả của hành vi đó ,thể hiện dưới dạng cố ý hoặc vô ý. Người bị coi là có lỗi khi ở trong điều kiện hoàn cảnh có thể lựa chọn cách xử sự phù hợp với yêu cầu của pháp luật nhưng người đó lại lựa chọn cách xử sự mà pháp luật hình sự cấm.
_ Người thực hiện hành vi nguy hiểm phải có lỗi thì hành vi đó mới bị coi là tội phạm theo Luật hình sự Việt Nam dấu hiệu lỗi là dấu hiệu thuộc mặt chủ quan của tội phạm và bắt buộc phải có đối với mỗi tội phạm.
_ Lỗi trong luật hình sự Việt Nam được chia thành lỗi cố ý phạm tội và lỗi vô ý phạm tội.
+ Lỗi cố ý : Lỗi cố ý trực tiếp và lỗi cố ý gián tiếp. Lỗi cố ý trực tiếp là trường hợp người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra. Lỗi cố ý gián tiếp là trường hợp người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó có thể xảy ra, tuy không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra.
+ Lỗi vô ý : Lỗi vô ý vì quá tự tin và vô ý do cẩu thả. Lỗi vô ý do quá tự tin là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được;
Lỗi vô ý do cẩu thả là trường hợp người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.
Tội phạm là hành vi do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện
_ “Người có năng lực trách nhiệm hình sự là người mà tại thời điểm thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội hoàn toàn không có khả năng nhận thức được ý nghĩa xã hội của hành vi và khả năng điều khiển được hành vi của mình” người đó không mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác làm mất khả năng nhận thức và khả năng điều khiển hành vi của mình,người đó có khả năng nhận thức được ý nghĩa xã hội của hành vi do mình thực hiện và khả năng điều khiển được hành vi đó.
_ Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự : Người dưới 14 tuổi là người không có năng lực trách nhiệm hình sự người này không phải chịu trách nhiệm hình sự; Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
2. Phân loại tội phạm ( điều 8 BLHS năm 1999)
_ Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù
_ Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến bảy năm tù
_ Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù
_ Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
_ Tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến bảy năm tù
_ Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù
_ Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.
Bài viết đã cung cấp nội dung về tội phạm. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm các nguồn tài liệu khác như sách giáo khoa, bài giảng của giảng viên, website của các cơ quan pháp luật,... để có thêm kiến thức về môn học nhé!!
Liên hệ tương tác trực tiếp qua zalo: 0359.286.819 (chị Linh - giải quyết khó khăn môn Nguyên lý kế toán, Kế toán tài chính TẤT CẢ CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC)
💥Giải đáp FREE các câu hỏi về NGUYÊN LÝ KẾ TOÁN
💥Nhận gia sư 1-1 cấp tốc cho người mất gốc (online/offline)
💥Nhận booking giải bài tập về nhà, đề cương ôn tập , làm mẫu các đề thi (có đáp án và giải thích chi tiết)
Đọc chi tiết dịch vụ tại đây
📍 KHÔNG NHẬN THI HỘ - HỌC LÀ HIỂU BẢN CHẤT