Chính thể cộng hòa là gì? So sánh chính thể cộng hòa tổng thống và cộng hòa đại nghị

Ngày: 26/12/2023
Chính thể cộng hòa là hình thức tổ chức nhà nước mà trong đó quyền lực tối cao thuộc về một cơ quan được bầu ra trong nhiệm kỳ nhất định. Chính thể cộng hòa có hai dạng cơ bản là cộng hòa tổng thống và cộng hòa đại nghị. Bài viết này sẽ so sánh hai hình thức chính thể này về điểm giống và khác nhau. NHẬN NGAY TÀI LIỆU ÔN THI PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG TẠI ĐÂY.
 

1. Chính thể cộng hòa là gì?

Chính thể cộng hòa là hình thức tổ chức nhà nước mà trong đó quyền lực tối cao của nhà nước thuộc về một cơ quan được bầu ra trong nhiệm kỳ nhất định. Đây là hình thức tổ chức bộ máy chính quyền phổ biến nhất hiện nay ở nhà nước tư sản. Chính thể cộng hòa có 2 dạng cơ bản là cộng hòa tổng thống và cộng hòa đại nghị.

2. Phân biệt chính thể cộng hòa tổng thống và cộng hòa đại nghị

2.1. Điểm giống nhau

- Về cơ bản, các tàn tích của chế độ phong kiến bị xóa bỏ
- Đều là hình thức cai trị tiến bộ hơn quân chủ
- Nghị Viện là cơ quan quyền lực tối cao của nhà nước do nhân dân bầu ra theo nhiệm kì nhất định. Nghị viện có quyền ban hành Hiến pháp và luật

 

- Đều là hình thức cộng hòa dân chủ, tức là lấy quyền tham gia bầu cử để lập ra cơ quan quyền lực nhà nước về mặt pháp lý được quy định thuộc về nhân dân.

2.2. Điểm khác nhau

 
Tiêu chí Cộng hòa tổng thống Cộng hòa đại nghị
Vai trò của tổng thống - Vai trò của tổng thống rất lớn, vừa
là nguyên thủ quốc gia vừa là người đứng đầu chính phủ
- Cách thức bầu cử: do nhân dân trực tiếp bầu ra hoặc do các đại cử tri bầu ra
- Quyền lực của tổng thống rất lớn: là người lập ra Chính phủ, kiểm tra, giám sát các hoạt động của Chính phủ; là Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang. Tổng thống có quyền phủ quyết 1 phần hoặc các đạo luật mà Nghị Viện đưa ra và thực tế quyền này thường xuyên được sử dụng
- Vai trò của nguyên thủ quốc gia không lớn như tổng thống ở chính thể cộng hòa tổng thống
- Cách thức bầu cử: Nghị viện bầu ra và chịu trách nhiệm trước Nghị viện 
- Quyền lực của tổng thống hết sức hạn chế, chỉ mang tính tượng trưng chứ không có thực quyền. Các văn bản pháp luật của tổng thống ban hành phải có chữ ký của thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ trưởng tương ứng, và đó là người chịu trách nhiệm cho văn bản đó 
Chính phủ  - Do tổng thống thành lập, không có chức danh Thủ tướng Chính phủ
- Độc lập với Nghị viện
- Các bộ trưởng chịu trách nhiệm trước tổng thống và thực tế họ là những người hỗ trợ cho tổng thống
- Thành lập trên cơ sở của Nghị viện. Theo luật Đảng nào chiếm đa số ghế trong Nghị viện sẽ được thiết lập Chính phủ và người đứng đầu 
- Chịu trách nhiệm về ngành, lĩnh vực của mình phụ trách trước nghị viện
Nghị viện - Nghị viện không có quyền bầu ra tổng thống và chính phủ, không có quyền bỏ phiếu bất tín nhiệm và giải tán Chính phủ.
- Nghị viện không kiểm soát các hoạt động của Chính phủ nhưng lại có quyền lực thực tế lớn hơn quyền lực của Nghị viện trong chính thể cộng hòa đại nghị.
- Nghị viện có quyền bầu phế truất tổng thống, thành lập, kiểm tra, giám sát chính phủ.
- Nếu chính phủ không được tín nhiệm hoặc chính phủ phải từ chức tập thể, Nghị viện bị giải tán và tiến hành bầu Nghị viện mới.
Mức độ vận dụng Vận dụng ở mức độ cứng rắn. Theo quy định của Hiến pháp thì ở cộng hòa tổng thống, chính phủ ổn định hơn, Nghị viện có thực quyền hơn cộng hòa đại nghị Vận dụng ở mức độ mềm dẻo ôn hòa

NHẬN NGAY TÀI LIỆU ÔN THI PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG TẠI ĐÂY.
Ví dụ Hoa Kỳ Singapore
 
 

 
Bài viết đã cung cấp nội dung về các hình thức chính thể cộng hòa cho bạn. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập và nghiên cứu. Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm các nguồn tài liệu khác như sách giáo khoa, bài giảng của giảng viên, website của các cơ quan pháp luật,... để có thêm kiến thức về môn học nhé!!